W powiecie koneckim wszyscy dobrze wiedzą o istnieniu Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu i  Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi. Mamy jednak jeszcze jeden niezwykle cenny historycznie obiekt – Zabytkową Kuźnię Wodną w Starej Kuźnicy. Niestety w ostatnich latach miejsce to tylko niszczeje. Dlaczego tak się dzieje? 

Pochodząca z XVII wieku kuźnia wodna w Starej Kuźnicy  jest jednym z ważniejszych tego typu zabytków w Polsce. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1662 roku, wiadomo jednak, że już wcześniej w tej okolicy kwitł przemysł metalurgiczny. Początek udostępnienia jej dla zwiedzających nastąpił w roku 1961, obecnie jest zamknięta na cztery spusty, a same urządzenia niszczeją. Miejscem opiekuje się Naczelna Organizacja Techniczna, ale największy problem jest w tym, że tak naprawdę nie ma ono właściciela:

–„Od strony własności jest to najgorszy z możliwych  stanów, czyli jest to w samoistnym posiadaniu Skarbu Państwa i w gospodarowaniu Naczelnej Organizacji Technicznej. Taki status miało kiedyś muzeum w Sielpi i tam NOT uporządkował stan prawny, czyli doprowadził do zasiedzenia, a następnie przekazał w drodze porozumienia gminie Końskie. Co do Starej Kuźnicy mamy umowę notarialną, że gmina Końskie udzieli wszelkiej pomocy w uzyskaniu podobnego statusu, czyli w zasiedzeniu tego terenu, bo dzisiaj nie ma ma właściciela – nie jest nim ani Skarb Państwa, ani NOT, ani gmina. Najbardziej prawdopodobne jest posiadanie pełnej własności poprzez orzeczenie sądowe o zasiedzeniu przez Naczelną Organizację Techniczną, która użytkowała i była gospodarzem tego obiektu przez prawie 50 lat. Sam NOT ma dokumenty to potwierdzające, a dodatkowe mogą znajdować się w Urzędzie Miasta i Gminy Końskie, czy Starostwie Powiatowym” – tłumaczy nam Krzysztof Obratański, burmistrz miasta i gminy Końskie.

Gmina Końskie deklaruje chęć przejęcia, a następnie zabezpieczenia by ostatecznie odrestaurować obiekt i udostępniać go zwiedzającym. Problem leży po stronie Naczelnej Organizacji Technicznej, która wydaje się nie robić nic by uzyskać prawo posiadania obiektu. Jeśli jednak NOT podejmie odpowiednie działania, a sąd wyda wyrok to dalej sprawy powinny potoczyć się pomyślnie dla koneckiego samorządu   – „Zgodnie z umową w następstwie uporządkowania kwestii własnościowych gmina zaoferowała przejęcie na własność, a to by dało przepustkę by rozpocząć tam starania o środki finansowe, o to by to zachować w kształcie który pozwoli na to by i następne pokolenia mogły zapoznać się z technikami stosowanymi w pierwocinach polskiego przemysłu”  – dodaje Obratański.

Niegdyś uderzenie młota w Starej Kuźnicy rozpoczynało słynne „Kuźnice Koneckie”, tam też odbywały się spływy kajakowe, a miejsce ożywało dzięki takim inicjatywom. Obecnie świeci pustkami, a sam zabytkowy obiekt nie jest dostępny dla nikogo. Oby to jak najszybciej się zmieniło!

Zdjęcia (własne, Powiat Konecki):