Infrastruktura kolejowa, a konkretnie konstrukcja torowisk kolejowych, to dziedzina, w której konstruktorzy i wykonawcy stawiać muszą czoła szczególnym wyzwaniom. Po pierwsze – torowisko musi znieść napór poruszającego się po nim taboru, a jednocześnie zachowywać wysoką niezawodność i zapewniać bezpieczeństwo przy bardzo intensywnej eksploatacji. Kluczowe w tym przypadku są często drobne, aczkolwiek bardzo skuteczne, rozwiązania techniczne.

Kolej to przeszłość i przyszłość

Kolej jest z całą pewnością jednym z najważniejszych wynalazków XIX wieku, znacznie przyczyniając się do zrewolucjonizowania wielu dziedzin życia. W wieku XX, a zwłaszcza jego drugiej połowie, w niektórych kręgach sądzono, że nastąpi wkrótce zmierzch żelaznych szlaków. Najdłuższy nawet pociąg nie może się wszak równać możliwościom kontenerowca, a wielu pasażerów na odleglejsze trasy wybierało transport lotniczy, którego dostępność drastycznie wzrosła w ostatnich latach. Dość powiedzieć, że wielu nie wierzyło w jakikolwiek sens budowy szybkiej kolei Shinkansen, będącej dziś dumą Japończyków. Czas pokazuje jednak, że pociąg jako środek transportu wciąż doskonale spełnia swoją funkcję zarówno na trasach lokalnych, jak i transkontynentalnych. Dziś np. Chińczycy pokładają w nim nadzieje na częściowe choć uniezależnienie się od transportu morskiego, który zdominował handel pomiędzy tym krajem i resztą świata.

Organizacja ruchu kolejowego, zarówno w przypadku większych, jak i mniejszych składów, wymaga nie tylko torowisk – utrzymywanych w stanie użyteczności często przez dziesiątki lat – lecz również specjalnych rozwiązań, które wspomagają organizacje przede wszystkim w obrębie dużych węzłów kolejowych.

Proste i istotne rozwiązania

Trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie infrastruktury kolejowej bez mechanizmów zwrotnic. Rozwiązanie to składa się z czterech szyn – dwie, nazywane opornicami, są nieruchome, natomiast dwie pozostałe, nazywane iglicami, są ruchome i pozwalają przekierować pojazd szynowy na inny tor.

Do najważniejszych zmian, jakim urządzenia te ulegały w ciągu dziesięcioleci, należą te dotyczące napędu. Od dawna w kluczowych miejscach ręczne przestawianie zwrotnicy przez zwrotniczego zastępują napędy elektryczne, sterowanie automatycznie.

Nad prawidłowym działaniem zwrotnicy czuwają dziś wyspecjalizowane mechanizmy, ograniczające możliwość wypadków spowodowanych usterkami w pracy tego rozwiązania. Istotność tej kwestii łatwo wykazać wspomniawszy tragiczny wypadek w Reptowie w 1997 roku, w którym zginęło 12 osób. Przyczyną była samoczynna zmiana położenia zwrotnicy na skutek specyficznych, rzadko spotykanych w infrastrukturze drgań. Po tym zdarzeniu zaczęto szerzej stosować w naszym kraju stabilizatory iglic.

Obrotnice

Zmiana toru, możliwa dzięki zwrotnicy, to w niektórych sytuacjach za mało. W obiektach obsługi technicznej – zajezdniach, lokomotywowniach itp. – pojawia się często konieczność przestawienia pojazdu na tor prostopadły bądź zmiany jego kierunku jazdy o 180°. W takich miejscach rozwiązaniem niezastąpionym jest obrotnica. Producentem zarówno typowych, jak i niestandardowych rozwiązań z tego zakresu jest wrocławska firma Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o., producent urządzeń dźwignicowych. Obrotnica, jako niezawodny mechanizm, jest przede wszystkim podstawą konstrukcji lokomotywowni o układzie promienistym, spotyka się ją jednak powszechnie również w zajezdniach tramwajowych. Stosowana jest również w zakładach przemysłowych, w których odbywa się wewnątrzzakładowy ruch szynowy.

artykuł sponsorowany