Wspomnienie bohaterskich czynów, które doprowadziły do wyzwolenia Końskich, a także całej Polski to kwintesencja każdego Koneckiego Września. Patriotyczne święto w sobotę 31 sierpnia 2024 skupiło się jednak także na „Cichociemnych od Szarego”, czyli braciach Bernardzie i Ludwiku Wiechułach. Tablicę poświęconą tym bohaterom odsłonięto na koneckim cmentarzu, tuż obok Pomnika Partyzantów.
REKLAMA
Nim jednak miały miejsce główne uroczystości na koneckiej nekropolii to o 14:30 przedstawiciele władzy, reprezentanci Szkoły Podstawowej im. Hubala w Pomykowie spotkali się pod pomnikiem Majora Hubala w Końskich by oddać cześć temu bohaterowi. To także już tradycja związana z obchodami Koneckiego Września.
Obchody Koneckiego Września organizowane są każdego roku w weekend poprzedzający 1 września. To czas, w którym wspominamy wybuch II wojny światowej, ale i brawurową „Akcję w Końskich”, podczas której oddziały dowodzone przez cichociemnego ppor. Waldemara Szwieca ps. „Robot” wkroczyły do naszego miasta mimo przeważającej siły niemieckiego okupanta. W nocy z 31 sierpnia na 1 września 1943 roku oddziały AK osiągnęły wszystkie cele, zdobyły potrzebne materiały, zadały straty wrogowi, zlikwidowały konfidentów Gestapo. Partyzanci bez poniesionych strat opuścili Końskie, a Niemcy nadali naszemu miastu miano „Banditenstadt”, czyli miasta w którym władzę faktyczną sprawują oddziały partyzanckie.
W sobotę o 15:30 uczestnicy najważniejszych patriotycznych obchodów w regionie spotkali się przy Kościele św. Anny. Stamtąd wyruszył przemarsz Kompanii Honorowej Wojska Polskiego, pocztów sztandarowych, delegacji i gości. Długi pochód dotarł pod Pomnik Partyzantów, gdzie odbyła się tradycyjna część z Apelem Poległych oraz przemówieniami.
By wziąć udział w obchodach Koneckiego Września 2024 do Końskich przyjechały liczne delegacje. Obecni byli żołnierze z Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach, a dowódcą uroczystości była przedstawicielka tej jednostki Marta Cegła, w wydarzeniu udział brali także między innymi Strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2026 Końskie, harcerze, przedstawiciele służb mundurowych, druhowie z jednostek OSP, sztandary szkół oraz różnych organizacji, przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Niezwykle ważnymi gośćmi byli wciąż żyjący kombatanci: pułkownik Janusz Sermanowicz oraz Zdzisław Kowalski związani z oddziałami „Szarego”.
We wstępie rys historyczny wydarzeń przedstawił wiceburmistrz Końskich Krzysztof Jasiński:
–„Dziś my Konecczanie wypełniając pokoleniowy obowiązek pamięci i szacunku przodków spotykamy się na koneckim cmentarzu pod Pomnikiem Partyzantów z inicjatywy byłych żołnierzy Armii Krajowej z oddziału „Robota” na uroczystości, która przyjęła nazwę Koneckiego Września. Uczcijmy pamięć tych, którym nie brakło wiary i siły by złożyć swe życie służbie ojczyzny […] Oni oddali ojczyźnie to co mieli najcenniejsze – życie. Zatrzymajmy się na chwilę i wspomnijmy jedną z najsłynniejszych akcji w okupowanej Polsce. 81 lat temu w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1943 roku w 4 rocznicę wybuchu wojny II Zgrupowanie Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej Ponury pod dowództwem Cichociemnego Waldemara Szwieca „Robota” opanowała miasto Końskie” – przemawiał Jasiński.
Władzę lokalną w sobotę na koneckimi cmentarzu reprezentowali: członek zarządu województwa świętokrzyskiego Andrzej Pruś, starosta konecki Grzegorz Piec, burmistrz Końskich Krzysztof Obratański.
Głos podczas obchodów zabrali Obratański oraz Pruś:
–„Od połowy lat 80-tych uroczystości Koneckiego Września, które organizowali dawni żołnierze Ponurego, a których organizacją samorząd zajął się od roku 90, czyli od chwili odrodzenia samorządu. One skupiają nas pod tym pomnikiem i czasem spotykam się z pytaniem czy powinniśmy to kontynuować. Czy raz odkopana pamięć nie utrwali się sama przez się. Repetitio mówili Rzymianie. Tylko dzięki powtarzaniu jesteśmy w stanie zapamiętać. Dziś gdy rodzi się nowa tożsamość Europy przypominać trzeba, że 1 września wybuchła II wojna światowa atakiem Niemiec hitlerowskich na Polskę, że Niemcy nie byli ofiarą lecz agresorem, że naród Polski w swojej masie przeżył okupację jako czas wyjątkowego okrucieństwa, że nie ma prawie rodziny w Polsce, która by skutków tej okupacji w jakiś sposób nie poniosła. Na Konecczyźnie mamy tego pełną świadomość” – przemawiał burmistrz Obratański.
[całe przemówienie burmistrza Obratańskiego znajdziecie w materiale wideo]
–„Jestem dumny, że po raz kolejny w tym miejscu na Ziemi Koneckiej możemy realizując ten testament przypominania pokazywać młodzym ludziom na czym tożsamość naszego narodu od wieków się opierała […] Bardzo dziękuję p. burmistrzowi, samorządowcom powiatu koneckiego za to, że są tutaj młodzi ludzie. Za to, że tu na Ziemi Koneckiej możecie spać spokojnie, a Ci młodzi ludzie za 15 czy 30 lat Ci młodzi ludzie przyprowadzą tutaj swoje dzieci i wnuki” – przemawiał Andrzej Pruś, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego.
Ważnym elementem dnia było odsłonięcie tablicy poświęconej cichociemnym żołnierzom 'Szarego’ braciom Ludwikowi i Bernardowi Wiechułom. To bardzo ciekawe postacie, pochodzące z Górnego Śląska, ale w 44′ roku, po szkoleniu w Wielkiej Brytanii, dołączyli do oddziału 'Szarego’. Brali oni udział w przygotowaniach akcji 'Burza’ w Końskich, w niektórych bitwach i potyczkach tego oddziału w regionie.
Nie byłoby jednak tego elementu bez Jakuba Kowalskiego, które ostatnie lata poświęcił na przygotowanie biografii Wiechułów. Pośrednio ściągnął on także na obchody Koneckiego Września córki tych bohaterów, które mieszkają w Kanadzie. Głos zabrała jedna z nich Gabriela:
–„Mam na imię Gabriela. W imieniu całej rodziny z Kanady chciałabym podziękować burmistrzowi i Radzie Miasta za piękną pamiątkę, która jest znakiem pamięci naszych ojców. To dla nas ogromny zaszczyt, dla mojego ojca, że mógł być częścią polskiej, partyzanckiej armii. To smutne, że nie dożył tej uroczystości, ale na pewno byłby bardzo szczęśliwy. Nie byłoby mnie tu gdyby nie otrzymała wiadomości na messengerze: Cześć, jestem Kuba Kowalski, czy jesteś córką Ludwika Wiechuły pseudonim Maruda? Odpowiedziałam: tak jestem, ale kim Ty jesteś. Dziś po 15 miesiąca jesteśmy w Polsce na tej pięknej uroczystości i to zasługa Kuby, wyrażam mu swoją wdzięczność za to, że przyczynił się do powstania tej pięknej biografii. Bardzo dziękuję” – mówiła Gabriela, córka Ludwika Wiechuły.
Pamiątkową tablicę poświęcił zaś ksiądz dziekan Jacek Wieczorek. Natomiast Marian Berbesz, prezes Stowarzyszenia Rodzina Wojskowa 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty z Lublińca dziękował władzom Końskich za uhonorowanie bohaterów, którzy związani byli także z jego małą ojczyzną Górnym Śląskiem.
Pod koniec części oficjalnej miała miejsce modlitwa za wszystkich zmarłych walczących o wolną Polskę. Wybrzmiał uroczysty Apel Poległych oraz Salwa Honorowa.
Liczne delegacje złożyły znicze oraz wieńce pod Pomnikiem Partyzantów. Oprócz już wymienionych wśród nich znaleźli się też liczni radni miejscy i powiatowi, członkowie zarządu powiatu Dariusz Banasik, Wojciech Owczarek i Danuta Leśniewicz, reprezentanci policji, straży pożarnej, Lasów Państwowych. Partię polityczna Platforma Obywatelska reprezentowała delegacja z Michałem Cichockim na czele, a Prawo i Sprawiedliwość z Kamilem Kubickim na czele, związek zawodowy Solidarność delegacja z jej lokalnym szefem Dariuszem Łyżwą.
Część artystyczna została przygotowana przez Annę Wiaderną z Koneckiego Centrum Kultury wraz z pracownikami tej jednostki. O oprawę zadbała Orkiestra Dęta Sienno (kierownikiem jej jest Kamil Węgrzyniak) pod kierunkiem Marka Bąbolewskiego z tamburmajorem Wiktorią Malicką.
Piękne wiersze recytował aktor Jacek Knap znany choćby z seriali „Komisarz Alex” oraz „O mnie się nie martw”. Wstęp do części artystycznej wygłosił Wojciech Kołodziejczyk. Piosenki patriotyczne śpiewał Daniel Feliński, a informację o Powstaniu Warszawskim czytał Dawid Pękala ze Szkoły Podstawowej w Pomykowie.
Kolejny akcent tegorocznych obchodów „Koneckiego Września” to premiera książki pt. „Cichociemni od „Szarego”. Historia braci Wiechułów” autorstwa Jakuba Kowalskiego. Spotkanie autorskie w sobotni wieczór odbyło się w Bibliotece Publicznej w Końskich, a relację z niego zaprezentujemy Wam w osobnym materiale wideo TUTAJ.
Z kolei w niedzielę o 9:30 w Kolegiacie św. Mikołaja w Końskich będzie miała miejsce uroczysta msza święta z akcentami artystycznymi. O 19:00 na Placu Kościuszki koncert da Orkiestra Wojskowa z Radomia. Relacje znajdziecie w naszych mediach.
Zdjęcia:
