Czasopismo „Wspólnota” opublikowało najnowszy ranking sytuacji finansowej samorządów u progu nowej kadencji. Stąporków oraz wszystkie gminy wiejskie z naszego powiatu odnotowały spadek w zestawieniu zamożności.

REKLAMA

„Niestety, 2023 rok był kolejnym rokiem spadku dochodów własnych w większości kategorii polskich samorządów. Jedynym wyjątkiem były województwa. Ich dochody własne nie tylko wzrosły w porównaniu z rokiem poprzednim, ale była to jedyna kategoria samorządów, w której dochody na koniec kadencji były realnie (o ponad jedną trzecią) wyższe niż na początku, czyli w 2018 r. W powiatach i miastach na prawach powiatu realny spadek w trakcie kadencji wyniósł ponad 10 proc. Biorąc pod uwagę niemal ciągły wzrost PKB w tym okresie, świadczy to o marnej kondycji JST.

REKLAMA

Kategorią dochodów, która dramatycznie pogorszyła się w kadencji 2018–2023, były wpływy z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Dane z roku 2022 wskazują, że w zakresie przyznawanych uznaniowo rekompensat szczególnie zaniedbane były duże miasta, ale dane za rok 2023 ilustrują podobną skalę spadku już we wszystkich kategoriach samorządów. Realna wielkość tych środków była w 2023 r. o około 30 proc. niższa niż na początku kadencji!

Plany rządu w tym zakresie nie były odpowiednio wcześnie zapowiadane, więc ta negatywna zmiana nie mogła znaleźć odbicia w przygotowywanych z kilkuletnim wyprzedzeniem wieloletnich planach finansowych i inwestycyjnych. Dodajmy, że wpływy z PIT są szczególnie ważne w strukturze dochodów miast na prawach powiatu” – tłumaczą autorzy rankingu Paweł Swianiewicz oraz Julita Łukomska.

Metoda rankingu

Zastosowana metoda obliczania wskaźnika użytego w rankingu jest identyczna jak rok temu i w poprzednich latach. Pominięte zostały wpływy z dotacji celowych. Wpływ wielkiej, jednorazowej dotacji inwestycyjnej potrafi wywindować samorząd wysoko w rankingu. Jest to awans incydentalny i niemający związku z trwałym wzrostem zamożności budżetu. Autorzy uważają, że uwzględnienie tylko dochodów własnych i otrzymywanych subwencji lepiej oddaje hasło rankingu (zamożność).

„Trzeba tu jednak dodać ważne zastrzeżenie. System finansowania polskich samorządów jest coraz bardziej rozchwiany, niestabilny i przez to trudny do interpretacji. I tak na przykład dotacje otrzymywane z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych przynajmniej częściowo były księgowane jako dochody własne, co zniekształca do pewnego stopnia opisywany przed chwilą obraz, który chcieliśmy uzyskać.

Tak jak w ubiegłych latach wpływające do budżetu dochody zostały skorygowano na dwa sposoby. Po pierwsze, odjęliśmy składki przekazywane przez samorządy w związku z subwencją równoważącą (regionalną w przypadku województw) – tak zwany w środowiskach samorządowych podatek janosikowy. Po drugie, do faktycznie zebranych dochodów dodaliśmy skutki zmniejszenia stawek, ulg i zwolnień w podatkach lokalnych (chodzi o to, aby porównywać faktyczną zamożność, a nie skutki podejmowanych w gminach autonomicznych decyzji odnoszących się do polityki fiskalnej). Ta poprawka odnosi się wyłącznie do samorządów gminnych, bo powiaty i województwa nie podejmują żadnych decyzji odnoszących się do podatków. Skorygowane w ten sposób dochody podzieliliśmy przez liczbę ludności każdej jednostki samorządowej” – dodają twórcy zestawienia.

Ranking 

• Powiaty (314 jednostek)

W tej kategorii powiat konecki zajmuje 59 miejsce z zamożnością per capita wynoszącą 1348,24 zł. W 2022 roku był na 70 miejscu, a jeszcze rok wcześniej na 81.

• Miasta powiatowe (267 jednostek) 

Miasto Końskie w tej kategorii uplasowało się na 210 pozycji z zamożnością per capita 3946,50 zł. W 2022 roku było na miejscu 233, a w 2021 – 237.

• Miasteczka (646 jednostek)

Miasto Radoszyce znalazło się na 478 miejscu z zamożnością per capita 4076,45 zł . W 2022 roku Radoszyce były na 485 lokacie, a rok wcześniej 361.

Miasto Stąporków uplasowało się na 635 miejscu z zamożnością per capita 3643,33 zł. W 2022 roku miasto znajdowało się na 628 lokacie, a w 2021 roku 618.

• Gminy wiejskie (1498 jednostek)

Wszystkie gminy z naszego powiatu odnotowały spadek w rankingu.

Gmina Fałków zajmuje 403 miejsce z zamożnością per capita 4635,44 zł. W 2022 roku gmina zajmowała 188 miejsce,  a rok wcześniej 972.
Gmina Gowarczów uplasowała się na 1349 lokacie z zamożnością per capita 3869,83 zł. W 2022 roku Gowarczów był na 1154 miejscu, a w 2021 – 1340.
Gmina Ruda Maleniecka zaliczyła największy spadek w zestawieniu, bo o ponad 1000 miejsc. Samorząd zajmuje 1471 miejsce z zamożnością 3625,03 zł, gdzie w 2022 roku był na 428 pozycji, a jeszcze rok wcześniej 255.
Gmina Słupia Konecka znajduje się na 770 lokacie z zamożnością per capita 4301,85 zł. W 2022 roku gmina uplasowała się na 574 pozycji, a w 2021 – 672.
Gmina Smyków zajęła 1228 miejsce z zamożnością per capita 3982,14 zł. W 2022 roku samorząd był na 900 miejscu, a w 2021 – 831.