Fabryka w Maleńcu jest tłem akcji najnowszego słuchowiska Radia Kielce „Krew i żelazo”. Oprócz przedstawienia realiów XIX-wiecznego przemysłu i obyczajowości będą też elementy fantastyki z epoki maszyny parowej czyli steampunku. Premiera w niedzielę 2 stycznia o 10:45. 

Szmul Przednówek i Piotr Dróżdż to postaci z nowego słuchowiska Radia Kielce „Krew i żelazo”. Zarówno szyld znaleziony na rynku w Końskich jak i pamiętniki dotyczące pożaru są częścią fikcji literackiej wplecionej w prawdziwą historię i lokalizacje użyte w słuchowisku.

Krew i Żelazo” to fabularyzowane słuchowisko, którego akcja toczy się w latach 40-tych XIX wieku na terenie tzw. Zagłębia Staropolskiego, stanowiącego w przeszłości obszar skoncentrowanej działalności w zakresie górnictwa i hutnictwa rud żelaza.

To co szczególnie może zaintrygować słuchaczy to wątki sensacyjne i fantastyczne, utrzymane w konwencji steampunku czyli XIX-wieczne androidy, maszyny liczącej, idea człowieka-maszyny Juliena de La Mettrie, mechanicznej kaczki Jacqueas`a de Vaucanson`a, które w fabule znajdą rozwinięcie w idei maszyny-bojowej konstruowanej w staropolskich zakładach na potrzeby walki niepodległościowej.

Jak informuje dr Maciej Chłopek scenarzysta i jednocześnie dyrektor Zabytkowego Zakładu Hutniczego w Maleńcu, główną osią fabuły są losy Jacka Lipskiego – absolwenta Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach, który podejmuję posadę zawiadowcy fabryk żelaza w Maleńcu, należących do Tadeusza Bocheńskiego.

– „Jego codzienna praca przy produkcji żelaza jest pretekstem do popularyzacji technologicznego dziedzictwa regionu, w tym jego zasobów materialnych (dawne ośrodki przemysłowe) i niematerialnych (dawna wiedza techniczna, technologie itp.), a także osób i wydarzeń historycznych związanych z regionem, ze szczególnym uwzględnieniem historii techniki oraz wynalazków i osiągnięć XIX-wiecznej nauki.” -mówi scenarzysta.

Jak dodaje jednym z głównych planów słuchowiska są przemiany społeczne i kulturowe, wywołane industrializacją i urbanizacją terenów tzw. Zagłębia Staropolskiego, a także relacje społeczne pomiędzy poszczególnymi klasami.

– „Istotną częścią narracji są elementy XIX-wiecznej obyczajowości, a także dawnego słownictwa, w tym słownictwa specjalistycznego (górnictwo, hutnictwo, inne dziedziny ówczesnego życia)” – dodaje Chłopek.

W słuchowisku prawdziwe wydarzenia i postacie przeplatają się z wątkami fabularnymi.

– „W fabule przywołane są prawdziwe wydarzenia oraz postacie historyczne (np. wynalazcy, wynalazki, postacie związane z regionem, wydarzenia historyczne w skali światowej, europejskiej, krajowej), które stanowią tło dla ukazania perypetii głównych bohaterów. W tym aspekcie fabuła zachowuje dbałość o zachowanie realiów i prawdy historycznej” -mówi Maciej Chłopek.

Główne postacie stanowią literackie kreację, wykorzystujące autentyczne wątki autobiograficzne postaci historycznych (indywidualnych, zbiorowych), wzbogacone o fikcyjne cechy i właściwości charakterologiczne. W tym aspekcie fabuła nie zachowuje zgodności z realiami i prawdą historyczną, a dostosowana jest do wymagań i założeń scenariusza słuchowiska.

To, co jest dodatkową wartością słuchowiska to dźwięki, odgłosy nagrywane w ciągle funkcjonującej i w pełni sprawnej fabryce Malenieckiej. Prawdziwe dźwięki uzupełni muzyka zespołu Ankh, która będzie ilustrować i zapowiadać wątki fantastyczne.

WYSTĘPUJĄ:

Paweł Deląg jako Jacek Lipski,
Anna Antoniewicz jako Anna Bocheńska
Andrzej Cempura jako Wiktor Kiera
Mirosław Bieliński jako Szmul Przednówek i Jędrzej Mucha
Jacek Mąka jako Piotr Dróżdż, William Preacher
Teresa Bielińska jako Katarzyna de Fleury
Janusz Głogowski jako Robotnik
Dionizy Krawczyński jako Franciszek Stadnicki i Weteran
Adrian Wajda jako Furman

Scenariusz: dr Maciej Chłopek
Reżyseria: Magdalena Galas-Klusek
Udźwiękowienie i realizacja: Tomasz Tamborski i Michał Pastuszka
Opieka merytoryczna: prof. Jerzy Szczepański

BOHATEROWIE SŁUCHOWISKA:

Bocheński Tadeusz (ur. 1791): były oficer napoleoński, artylerzysta, bohater spod Berezyny, syn ziemianina. Po wystąpieniu z wojska Księstwa Warszawskiego urzędnik w administracji Królestwa Polskiego. Żonaty z Marianną Lubowidzką-córką wiceprezesa Banku Polskiego, otrzymał dogodne kredyty, za pomocą których nabył i zmodernizował fabryki żelazne w dobrach Ruda Maleniecka. Zaangażowany w sprawy niepodległościowe. Wiek: 49 – 58 lat

Bocheńska Anna (ur. 1813): córka Tadeusza Bocheńskiego, zaręczona z Juliuszem Małachowskim (1801-1831), synem Stanisława Małachowskiego, który poległ 18 kwietnia 1831 r. pod Kazimierzem Dolnym dowodząc oddziałem kosynierów. W dzieciństwie straciła matkę Mariannę. Wychowana przez guwernantkę-francuzkę Katarzynę de Fleury, która stała się jej przyjaciółką i powierniczką. Zaręczona z Juliuszem Małachowskim (1801-1831), synem Stanisława Małachowskiego, który poległ 18 kwietnia 1831 r. pod Kazimierzem Dolnym dowodząc oddziałem kosynierów. Pod nieobecność ojca zarządza dobrami Ruda Maleniecka. Wiek: 27 – 36

Kiera Wiktor (ur. 1790): były żołnierz Legionów Polski, uczestnik wojen napoleońskich, więziony przez Anglików, zmuszony do pracy w angielskich fabrykach żelaza, gdzie nabył umiejętności i doświadczenie w hutnictwie. Po powrocie do kraju znalazł zatrudnienie, jako majster w fabrykach żelaza w Maleńcu. Wiek: 50 – 59 lat.

Lipski Jacek (ur. 1805): w 1825 roku był jednym z kilkudziesięciu uczniów pobierających nauki w Szkole Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Pracował w fabrykach krajowych i zagranicznych. W powstaniu listopadowym walczył pod Olszynką Grochowską. Wiek: 35-44 lata.

Katarzyna de Fleury (ur. 1795]: Francuzka, guwernantka, lat. 45 – 54. Zatrudniona w 1818 roku po śmierci Marianny Bochenskiej-żony Tadeusza, nad opieką Anną. Z czasem stała się jej powierniczką i przyjaciółką. Wiek: 45-54.
Mucha Jędrzej (ur. 1797): karczmarz. Wiek: 43-52 lata.