Do 30 października w oddalonych o kilkadziesiąt kilometrów od Końskich Lipinach w powiecie przysuskim, w tamtejszym Liceum Ogólnokształcącym Kadetów Rzeczypospolitej można oglądać niezwykłą wystawę czasową pt. „W Drodze do Niepodległości Kanadyjski Przystanek OBÓZ KOŚCIUSZKO w Niagara On The Lake, 1917-1919”. Warto zatrzymać się i obejrzeć nasze wideo lub wybrać się do Lipin choćby na spotkanie autorskie w środę 14 października o godzinie 12:00. 

Wystawę oglądać będzie można do 30 października.  Jest to wystawa historyczno-patriotyczna, planszowa, czasowa o Armii Polskiej w Ameryce w okresie I wojny światowej. Był to rekrucki „Obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake 1917-1919”, w Kanadzie – na pograniczu Stanów Zjednoczonych i Kanady. Wystawę organizuje Fundacja Kultury i Biznesu.

Prezentacji wystawy towarzyszy uroczyste otwarcie z udziałem dyrekcji, nauczycieli i uczniów szkoły, gości zaproszonych z powiatu, województwa i kraju gości, autorki dr Anitty Maksymowicz z Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, organizatora Wojciecha Stanisława Grochowalskiego z Łodzi, historyka i wydawcę związanego rodzinnie z Rawą i ziemią rawską. Spotkanie to odbędzie się w środę 14 października o godzinie 12:00.

Na zdjęciu twórczyni wystawy dr Anita Maksymowicz

Wystawa jest rocznicowa od 2017 do 2020 roku. W 2019 r. minęło 100 lat gdy ochotnicy Polonusi z Ameryki już w ramach dużej „Błękitnej Armii” tj. Armii Polskiej utworzonej we Francji w czerwcu 1917 r. a od X 1918 pod dowództwem gen. Hallera, przybyli do Polski w IV 1919 i brali udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-radzieckiej, osłaniali Powstania Śląskie, przejmowali od Niemców Pomorze i Wielkopolskę, Zaślubili Polskę z Morzem w Pucku – to już 10 lutego 1920 r. W 2020 r. mijają rocznice m.in. bitwy warszawskiej w której ci żołnierze walczyli.
Partnerem i sponsorem w przedsięwzięciu prezentacji wystawy jest Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP), Okręg nr 2 w Nowym Jorku – potomkowie i rodziny weteranów z 1920 r.

Wystawę zaprezentowano już w: Łodzi w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego, wcześniej w Gdańsku, Warszawie, Piotrkowie, Kielcach na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego, latem 2019 w Łebie n/ Bałtykiem, później we IX w Lublinie podczas Zjazdu Historyków Polskich, X-XII na Kopcu Kościuszki w Krakowie, I i II 2020 w Zakopanem na Krupówkach, od III do VI 2020 w Bolesławcu na Dolnym Śląsku, VII-VIII 2020 MDK w Rawie Mazowieckiej. Wszędzie wystawa cieszy się ogromnym zainteresowaniem.

Tytułowy Obóz Kościuszko, nazywany też „Armią Polską w Ameryce” był to obóz szkoleniowo-rekrucki Polonii w miasteczku Niagara-on-the-Lake niedaleko wodospadu Niagara, założony wielkim staraniem polskich patriotów na uchodźstwie w tym Sokolstwa Polskiego i także dzięki pomocy wielkiego polskiego artysty popularnego bardzo i w Ameryce Ignacego Jana Paderewskiego, który od 1914 r. czynił starania m.in. u kolejnych prezydentów Stanów Zjednoczonych o poparcie polskiej sprawy niepodległościowej i dzięki tym kontaktom Mistrza z prezydentami USA ten obóz też powstał. Obóz urządzony został za pieniądze polonijne (Polacy zebrali w przeliczeniu na „dzisiejsze pieniądze” kilkaset milionów dolarów!), amerykańskie, kanadyjskie i francuskie. Obóz zlikwidowano w marcu 1919 r. Przeszkolono tam ok. 22.000 żołnierzy, którzy regularnie przypływali po szkoleniu do Francji do Armii Polskiej we Francji 30-stoma okrętami francuskimi, na koszt Francji; brali udział w I wojnie światowej we Francji. Po 11 XI 1918 Józef Piłsudski bardzo nalegał na Francuzów i Romana Dmowskiego (zwierzchnika politycznego nad Armią Polską we Francji – Błękitną Armią) aby ta Armia, licząca ok. 67.000 żołnierzy przybyła do Polski po zakończeniu I wojny światowej 11 XI 1918 r. Zatem po przetransportowaniu jej pociągami do kraju z gen. Hallerem w IV-VI 1919, żołnierze od razu weszli do walk… więcej o obozie i „Błękitnej Armii” dowiecie się odwiedzając wystawę lub oglądając powyższe wideo.

Zdjęcia: