Czasopismo Wspólnota oszacowało sukces, jaki odniosły samorządy w dobiegającej właśnie końca kadencji. W podsumowaniu pod uwagę wzięto aspekt finansowy, ekonomiczny, infrastrukturalny i społeczny.
REKLAMA
Kadencja w wyniku decyzji parlamentu jest dłuższa niż każda poprzednia. Do jej rozciągnięcia z czterech do pięciu lat doszło jeszcze przełożenie wyborów samorządowych – z jesieni 2023 r. na wiosnę 2024 r. „Jak wiemy, oficjalnym argumentem była niemożność pogodzenia ich z wyborami parlamentarnymi. Co ciekawe, bliskie wybory do europarlamentu przeszkodą już nie są. Ale bez względu na motywy tej decyzji, zmiana terminu wyborów z jesieni na wiosnę ma sens – z punktu widzenia polityki budżetowej JST” – mówią autorzy rankingu Paweł Swianiewicz oraz Julita Łukomska .
REKLAMA
Twórcy podsumowania koncentrują się wyłącznie na szczeblu gminnym. „To samorządy szczebla podstawowego są odpowiedzialne za większość zdecentralizowanych funduszy, one mają także największą swobodę prowadzenia stosunkowo samodzielnych polityk rozwojowych (swoboda ta jest większa niż w powiatach i województwach)”. Autorów interesuje zmiana, jaka nastąpiła w ciągu ostatnich pięciu lat. „Tak definiowany wskaźnik nie jest identyczny z oceną sytuacji w danej gminie. W zakresie poszczególnych wskaźników sukces w jakiejś JST mógł zostać odniesiony wcześniej i poprawa wartości w trakcie tej kadencji nie była możliwa, bo już wcześniej sytuacja była doskonała (np. w zakresie rozbudowy sieci kanalizacyjnej)” – tłumaczą autorzy zestawienia. Twórcy opierają się na najnowszych dostępnych danych (przede wszystkim pochodzących z GUS, ale także ze sprawozdań budżetowych samorządów, a także z kilku innych źródeł). Zazwyczaj najnowsze dane dotyczą sytuacji na koniec 2022 roku, a ich porównania dotyczą okresu od 2017 roku (czyli ostatniego pełnego roku poprzedniej kadencji) do 2022. „W kilku przypadkach nie mieliśmy jeszcze danych za rok 2022 i byliśmy zmuszeni zakończyć analizę na danych na koniec roku 2021, czyli nieco tylko później niż w połowie kadencji. Najważniejszym zastrzeżeniem jest to, że mylącym uproszczeniem byłoby traktowanie wyników rankingu jako jednoznacznej oceny działalności władz lokalnych. Staramy się dobierać wskaźniki, które możliwie najlepiej (choć w takich masowych zestawieniach nie sposób uniknąć pewnych uproszczeń) obrazują osiągnięty sukces, ale nie można powiedzieć, że ten sukces zawsze zależy od pracowitości, pomysłowości i ogólnie od jakości działań podejmowanych przez radnych, wójta, burmistrza czy prezydenta oraz podlegającą im administrację samorządową. Nie da się ukryć (wiemy to z wielu badań dotyczących rozwoju lokalnego), że sukces to wypadkowa działań samorządu i korzystnego (lub niekorzystnego) splotu okoliczności, w których przyszło działać. Niemniej jednak uważamy, że pokazanie, gdzie sukcesów było najwięcej, jest interesujące i ważne w obliczu naturalnych podsumowań mijających pięciu lat”.
Metoda obliczania wskaźnika:
1. sukces finansowy– zmiana wielkości budżetu w przeliczeniu na 1 mieszkańca w latach 2017–2022. Pod uwagę brane są wszystkie potencjalne (tzn. uwzględniające skutki obniżek podatków lokalnych) dochody oprócz dotacji celowych i po odjęciu przekazywanych przez gminy składek na tzw. podatek janosikowy;
2. sukces ekonomiczny. Pod uwagę wzięto:
– zmianę odsetka zarejestrowanych bezrobotnych (2017 2022),
– liczbę nowo zarejestrowanych (w latach 2018–2022) prywatnych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców,
– liczbę nowo zarejestrowanych (w latach 2018–2022) podmiotów gospodarczych działających w sferze wysokiej techniki oraz usług high-tech w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
– zmianę wielkości dochodów z CIT przeliczonych na mieszkańca w latach 2017–2022,
– zmianę wielkości bazy podatkowej podatku od nieruchomości od osób prawnych w latach 2017–2022 w przeliczeniu na mieszkańca (nowe inwestycje gospodarcze zwiększają powierzchnię nieruchomości objętych tym podatkiem, a zatem zwiększają bazę podatkową);
3. sukces infrastrukturalny. Pod uwagę wzięto:
– wielkość wydatków finansowanych z dotacji z unijnych programów operacyjnych – łączna kwota z lat 2018–2022
– powierzchnię użytkową nowych mieszkań oddanych do użytku – liczbę metrów kwadratowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (łącznie w latach 2018 2022),
– przyrost odsetka mieszkańców podłączonych do oczyszczalni ścieków w latach 2017 2022,
– przyrost odsetka mieszkańców w mieszkaniach podłączonych do kanalizacji komunalnej (w latach 2017–2021)
– przyrost długości ścieżek rowerowych w latach 2017–2022,
– udział odpadów zebranych selektywnie w relacji do ogółu zebranych odpadów komunalnych (dane za rok 2022),
4. sukces społeczny. Pod uwagę wzięto:
– wyniki egzaminu ósmoklasisty w 2022 roku – średnią z egzaminu z języka polskiego i matematyki w sesji głównej (porównanie z danymi sprzed reformy likwidującej gimnazja, gdy uczniowie pisali egzamin szóstoklasisty, okazało się problematyczne, dlatego uwzględniono tylko dane z ostatniego roku objętego analizą),
– zmianę odsetka dzieci w wieku 1–3 lata objętych opieką żłobkową w latach 2016–2021 (dane obejmują także kluby dziecięce oraz dzieci w wieku 3 lata i młodsze w przedszkolach, punktach przedszkolnych, zespołach wychowania przedszkolnego oraz w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych),
– liczbę mieszkań komunalnych oddanych do użytkowania w przeliczeniu na 10 tysięcy mieszkańców w latach 2018 2022,
– wydatki budżetowe ponoszone na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu, ochronę gleby i wód podziemnych, zmniejszenie hałasu i wibracji oraz ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazu (suma z lat 2018–2022 w przeliczeniu na mieszkańca),
„Sukcesy cząstkowe zostały wyliczone z wykorzystaniem jednej z metod porządkowania liniowego, tj. metody odległości od wzorca. O co w niej chodzi? W skrócie: metoda odległości od wzorca polega na obliczeniu dla każdej gminy dystansu od abstrakcyjnej najlepszej sytuacji (wzorca). Wzorzec charakteryzuje się najlepszymi (najbardziej pożądanymi) wartościami poszczególnych wskaźników uwzględnianych w analizie. Miarą zastosowaną do obliczenia odległości (dystansu) od wzorca była odległość euklidesowa w abstrakcyjnej przestrzeni wielowymiarowej. Wartości poszczególnych wskaźników były standaryzowane metodą z-score uwzględniającą średnią i odchylenie standardowe rozkładu danej zmiennej. Natomiast sukces ogółem został obliczony jako suma zestandaryzowanych wartości sukcesów cząstkowych wyliczona z uwzględnieniem liczby wskaźników wykorzystanych do zbudowania każdego z sukcesów cząstkowych” – tłumaczą autorzy podsumowania.
Poniżej zestawienie samorządów z powiatu koneckiego z lat 2017-2022 oraz z poprzedniego rankingu z lat 2013-2017:
Końskie (miasta powiatowe – 267 podmiotów):
Sukces finansowy – 181 miejsce w latach 2017-2022, 255 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 128 miejsce (2017-2022), 125 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 240 miejsce (2017-2022), 30 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 251 miejsce (2017-2022), 198 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 249 miejsce (2017-2022), 156 miejsce (2013-2017);
Radoszyce (miasteczka – 631 podmiotów):
Sukces finansowy – 376 miejsce w latach 2017-2022, 753 miejsce w latach 2013-2017 (w obszarze wiejskim)
Sukces ekonomiczny – 264 miejsce (2017-2022), 765 miejsce (2013-2017 – obszar wiejski)
Sukces infrastrukturalny – 550 miejsce (2017-2022), 425 miejsce (2013-2017 – obszar wiejski)
Sukces społeczny- 252 miejsce (2017-2022), 980 miejsce (2013-2017 – obszar wiejski)
Podsumowanie kadencji – 287 miejsce (2017-2022), 673 (2013-2017 – obszar wiejski);
Stąporków (miasteczka – 631 podmiotów):
Sukces finansowy – 488 miejsce w latach 2017-2022, 421 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 249 miejsce (2017-2022), 319 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 133 miejsce (2017-2022), 469 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 561 miejsce (2017-2022), 416 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 599 miejsce (2017-2022), 448 miejsce (2013-2017);
Fałków (gminy wiejskie – 1513 podmiotów):
Sukces finansowy – 78 miejsce w latach 2017-2022, 896 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 526 miejsce (2017-2022), 1291 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 266 miejsce (2017-2022), 39 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 1124 miejsce (2017-2022), 1551 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 290 miejsce (2017-2022), 1263 miejsce (2013-2017);
Gowarczów (gminy wiejskie – 1513 podmiotów):
Sukces finansowy – 691 miejsce w latach 2017-2022, 1063 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 284 miejsce (2017-2022), 373 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 1504 miejsce (2017-2022), 710 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 1351 miejsce (2017-2022), 1426 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 1308 miejsce (2017-2022), 1042 miejsce (2013-2017);
Ruda Maleniecka (gminy wiejskie – 1513 podmiotów):
Sukces finansowy – 219 miejsce w latach 2017-2022, 510 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 375 miejsce (2017-2022), 648 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 180 miejsce (2017-2022), 1237 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 356 miejsce (2017-2022), 82 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 103 miejsce (2017-2022), 450 miejsce (2013-2017);
Słupia Konecka (gminy wiejskie – 1513 podmiotów):
Sukces finansowy – 318 miejsce w latach 2017-2022, 859 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 1215 miejsce (2017-2022), 1043 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 1179 miejsce (2017-2022), 1037 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 966 miejsce (2017-2022), 213 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 1136 miejsce (2017-2022), 716 miejsce (2013-2017);
Smyków (gminy wiejskie – 1513 podmiotów):
Sukces finansowy – 755 miejsce w latach 2017-2022, 355 miejsce w latach 2013-2017;
Sukces ekonomiczny – 272 miejsce (2017-2022), 471 miejsce (2013-2017)
Sukces infrastrukturalny – 911 miejsce (2017-2022), 130 miejsce (2013-2017)
Sukces społeczny- 662 miejsce (2017-2022), 381 miejsce (2013-2017)
Podsumowanie kadencji – 573 miejsce (2017-2022), 173 miejsce (2013-2017);
